شب ادراری به معنای ناتوانی کودک در کنترل ادرار است. این بیماری علل مختلفی دارد و والدین باید به جای سرزنش کودکان در صدد رفع این بیماری باشند.

مهم‌ترین این عوامل عواملی همچون: عفونت مثانه یا کلیه، سابقه خانوادگی و جنبه ارثی، حجم مثانه، خواب بسیار عمیق کودک، رژیم غذایی مانند مصرف کافئین و شکلات، تاخیر رشدی دستگاه عصبی، عوامل روانی، عاطفی، اجتماعی یا محیطی می‌توانند شب ادراری را تشدید کنند.

اغلب عارضه شب ادراری در کودکان ارثی است و طبق تحقیقات، والدینی که در کودکی شب ادراری داشته‌اند تا بیش از 30 درصد می‌توانند این بیماری را به فرزندان خود نیز منتقل کنند. در این کودکان تخلیه مثانه در کنترل مغز نیست و ظرفیت مثانه نیز محدود است که همین امر موجب شب ادراری در کودک می‌شود.

سرزنش کودکان توسط والدین و سوال و جواب در مورد شب ادراری می‌تواند آن را تشدید کند. در این باه بهتر است شب ادراری‌هایی که منشاء ارثی دارد را با روش‌های درمانی پیگیر شد. بخشی از عوامل شب ادراری، عصبی و عاطفی است؛ بدان معنا که مشکلات عاطفی و مشاجرات در محیط خانه، ایجاد استرس و اضطراب در فرزندان، ترس و دلهره می‌تواند در شب ادراری موثر باشد.

همچنین شب ادراری به دلیل عفونت کلیه و مثانه نیز اتفاق می‌افتد که در این زمینه باید پروسه درمان را برای رفع عفونت پیمود تا شب ادراری نیز درمان شود.

مراجعه به پزشک متخصص اورولوژی برای انجام معاینات جسمی و انجام آزمایش‌های پزشکی پیرامون انگل، کلیه، مثانه، اوره یکی از این روش‌ها جهت درمان است. همچنین مراجعه به روانپزشک کودک در جهت درمان شب ادراری‌های عاطفی و عصبی موثر است.

همچنین باید میزان مایعات و میوه و آب میوه و دوغ را در هنگام خواب کودک کاهش داد. ضمن اینکه از کودک بخواهیم فواصل رفتن به دستشویی را کاهش دهد. توجه به تغذیه کودک و تشویق و ترغیب فرزندان به جای تنبیه و همدلی به جای سرزنش می تواند بخش زیادی از مشکل کودکان را در زمینه شب ادراری رفع کند

راهکار های بهبود شب ادراری

) صبر کنید: این کار بهترین و اصلی ترین روشی است که به شما و فرزندتان کمک می کند. برخی از کودکان تا ۷سالگی قادر به کنترل ادرار خود در شب نیستند و با گذشت زمان این توانایی را به دست می آورند به همین علت با صبر کردن بدون عصبانی شدن و تنبیه کودک می توانید امیدوار باشید که او این توانایی را به دست آورد و مشکلش حل شود. اما در ۳ مورد حتماً با پزشک مشورت کنید: اگر فرزند شما بعد از ۷ سالگی هنوز خود را خیس می کند. اگر کودک بعد از مدتی خشک ماندن ناگهان دچار شب ادراری می شود. اگر شب ادراری با خرخر، سوزش و دردهنگام ادرار همراه بوده و یا تشنگی مکرر و ادرار پررنگ هم داشته باشد.

۲) استفاده از زنگ مخصوص: این زنگ های مخصوص می توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند. البته دست کم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول می کشد تا این زنگ بتواند یک شب خشک را برای کودک به ارمغان بیاورد. یادتان باشد اگر کودک با صدای زنگ بیدار نمی شود لازم است شما با شنیدن زنگ او را بیدار کنید.

۳) استرس را تشدید نکنید: شما به عنوان والدین مسلما قصد ندارید بر فشار و اضطراب کودکتان اضافه کنید اما گاهی با رفتار و عکس العملهای خود به این اتفاق باعث می شوید که فرزندتان بیش از پیش مضطرب شود. متخصصان می گویند اضطراب زیاد می تواند مشکل شب ادراری را تشدید کند. بنابر این مراقب رفتار خود با کودکی که شب خودش را خیس کرده باشید.

۴) سرکوفت نزنید: متاسفانه بعضی از والدین عادت دارند کودک خود را با دیگر بچه ها مقایسه کرده و از این کار برای تنبیه و تغییر رفتار او استفاده می کنند. اما این کار جز از بین بردن اعتماد به نفس فرزندتان نتیجه دیگری ندارد. هیچ کودکی از سرکوفت زدن به عاقبت خوشی نخواهد رسید. اگر به این مسأله توجه نکنید، کودک شما از اختلالات روانی و عدم توازن اجتماعی در دوران کودکی رنج خواهد کشید و این شرم مکرر در مقابل دیگران او را دچار یک زندگی غیر عادی خواهد کرد که عواقبش ممکن است تا بزرگسالی دامنگیر او شود.

۵) از کودک حمایت کنید: شما به عنوان والدین وظیفه دارید در مدتی که فرزندتان شب ادراری دارد او را حمایت کنید تا بتواند با این شرایط کنار بیاید تا زمانی که بتواند کنترل مثانه اش را به دست بیاورد.

۶) عادات قبل از خواب را یاد آوری کنید: به کودکتان راه هایی را که کمک می کند، جلوی شب ادراری گرفته شود؛ یاد بدهید. مثلاًً ۲ساعت قبل از خواب نوشیدنی های کافئین دار و میوه های آبدار نخورد، چون اینها ادرار آورهای طبیعی هستند. قبل از خواب حتماً به دستشویی برود و هر بار که صبح خشک از خواب بیدار شد، آن را ثبت کنید و به او نشان دهید زمانی که این نکات را رعایت کند کمتر دچار مشکل می شود.

گاهی اوقات دیر خوابیدن و خستگی کودک باعث می شود که بیدار شدن و دستشویی رفتن در شب برایش سخت تر شود و احتمال شب ادراری او زیادتر شود. بنابر این کودک را آموزش بدهید تا در ساعت مقرر به رختخواب برود. علاوه بر این مسیر توالت را در شب روشن بگذارید تا کودک بتواند شب هنگام به راحتی به دستشویی برسد.

۷) روشهای کم کردن اضطراب و استرس را بیاموزید: اگر در منزل اتفاقاتی افتاده که فکر می کنید کودک شما مضطرب و تحت فشار است؛ مثلاً اگر عزیزی را از دست داده اید و یا مدرسه کودک عوض شده است؛ بهتر است با کمک روانشناس به کودک روشهای کم کردن اضطراب را یاد بدهید. مشاوره نه تنها برای کودک بلکه برای خود شما هم می تواند سودمند باشد.

تحقیقات نشان داده که تأثیرات روانی شب ادراری بر کودک بارزتر است تا اثرات جسمی. واکنش اعضای خانواده و خواهر و برادرها می تواند نقش مهمی در این مسأله داشته باشد. مثلاً مسخره کردن خواهر و برادرهای او، نا امیدی والدین و… می تواند زمینه ضعف اعتماد به نفس او شده و عارضه اش این باشد که در مدرسه و جامعه قربانی قلدری دیگران قرار گیرد.

۸) امیدوار باشید: وقتی حادثه شب ادراری تکرار می شود از خودتان ناامیدی نشان ندهید. حتی یک شب خشک بودن کودک و پیشرفت او در کنترل خودش را تشویق کنید. نا امیدی شما اضطراب کودک را تشدید می کند. در عوض تشویق او اعتماد به نفس او را تقویت می کند و باعث می شود او تلاش بیشتری برای خشک ماندن از خود نشان دهد.

۹) به کودک آرامش بدهید: به کودکتان هم بگویید که او به زودی خواهد توانست کنترل مثانه اش را به دست بیاورد و برای این کار به کمی تمرین نیاز دارد. به او بگویید که این مشکل تنها مخصوص او نیست و بسیاری از هم سن و سالان او هم به این مشکل دچار هستند. در ضمن تلاش کنید تا همکلاسی های کودک از مشکل او اطلاع پیدا نکنند تا موجب شرمندگی فرزندتان نشوند.

۱۰) عایق بندی کنید: از خیس ماندن تشک فرزندتان هنگام شب ادراری جلوگیری کنید. به همراه زنگ مخصوص از محافظ تشک ضد آب استفاده کنید و می توانید از پوشک یا شورتهایی که رطوبت را جذب می کنند استفاده کنید تا زمانی که پیشرفت واضحی در کنترل مثانه کودک مشاهده کنید. در ضمن بهتر است برای تمیز کردن رختخواب از خود کودک کمک بخواهید. مثلاً از او بخواهید که ملحفه یا پتو را به محل شستشو ببرد. این کار را به عنوان تنبیه قرار ندهید بلکه فرزندتان باید مسئولیت عمل خود را به عهده بگیرد و البته به او خاطر نشان کنید که شما به او کمک خواهید کرد. همچنان به خاطر داشته باشید که شب ادراری کودک عمدی نیست و برای او هم تجربه ناخوشایندی است. پس به خاطر این تجربه بد، تنبیهش نکنید. بلکه برای خشک ماندن تختخوابش تشویقش کنید.